Van Eyk buradaydi - Ronesans'a acilan bir pencere

Felemenkli (ya da Flaman) ressam Jan van Eyk, 1395'te Liège piskoposluguna bagli bugunku Belcika'da (o zamanlar Kutsal Roma Imparatorlugu'nda) Maaseik kentinde dogmustur. Daha sonra ressamligina Burgundi Dukaliginin onemli bir limani olan Belcika'nin, Flemenkce konusulan Flanders bolgesindeki Bruge kentinde devam eder. Burgundi Duku "iyi" Filip'in hizmetinde hatiri sayilir bir maasla calismaya baslar. 

Benim icin hem ronesans donemini en iyi betimleyen hem de isik ve optigin bu derece iyi ve kiskirtici derecede detaylarla islendigi en onemli resimlerden biri ve hatta yapildigi tarih itibariyle eskiliginden oturu benim listemde ilk sirada bulunan, Van Eyk'in1434 yilinda yaptigi Arnolfini Evliligi (ya da Arnolfini Portresi) adli, 82cm'e 60cm tahta panele yagli boya tablosudur. Resimde o zamanlar buyukce bir Italyan komunitesi barindiran Brugge'e, Italya/ Lucca'dan yerlesmis Italyan bir bankaci Giovanni di Nicolao Arnolfili, soylu bir aileden gelen Giovanna Cenami ismindeki zevcesinin elinden zarifce tutmus, adeta gunumuzun bir evlilik fotografini sergilemektedir. Resimde, Giovannni ve Giovanna'nin kiyafetlerinin satafatinin yanisira (Giovanni'nin is icin giydigi koyu renkli ve ihtisamli kadife kiyafet daha sonradan Gent'te dogan  Sarlken'in saray kostumu olacaktir) , Flaman isi bakir avize, zemindeki Flanders isi hali, o donemlerde fareleri yakalamasi icin beslenen bir terrier (Bruksel Griffon'u), gene ihtisam ve luksun sembolu koyu deri takunyalar, beyefendinin arkasinda Ispanya'dan getirilmis ve refahi sembolize eden portakallardan ziyade, resmin tam ortasina yerlestirilmis ve etrafinda Hz. Isa'nin cilesini gosteren 10 madalyonun yeraldigi Augsburg yapimi disbukey aynada odanin yansimasi ve  ve aynanin da tam uzerinde ressamimizin imzasi: Jan Van Eyk buradaydi: Johannes Van Eyk fiut hic, 1434. Eger gunumuze cevirecek olursak; bir evlilik fotografi ve kenarinda yazan Studyo van Eyk. Harika!

Bazi tarihcilerin bu resmin aslinda daha sonraki bir tarihte bittigi ya da evliligin 1447'de gerceklestigi suphelerine hic girmeyecegim. Aynanin solunda yeralan Bruge isi tespih genelde erkeklerin kadinlara verdigi bir hediyeydi ve belki de Arnolfi'liler bunlardan ihrac ediyordu. Aynanin sagindaki supurge de hem sanayiyi hem de Aziz Meryem'in mutevaziligini temsil ediyordu.